Bilans to podstawowy dokument finansowy każdej firmy, który przedstawia jej majątek oraz źródła jego pochodzenia na konkretny dzień. Analiza pozioma bilansu polega na zestawieniu kolejnych bilansów w układzie poziomym, czyli obok siebie, tak aby można było zobaczyć, jak zmieniały się poszczególne pozycje bilansu w czasie. Obejmuje to zarówno aktywa (np. środki trwałe, zapasy, należności), jak i pasywa (kapitał własny, zobowiązania).
Dzięki analizie poziomej bilansu, menedżerowie i analitycy mogą ocenić, w jaki sposób zmienia się struktura finansowa firmy, na przykład czy rośnie poziom zadłużenia, czy zwiększa się wartość majątku trwałego. Jest to kluczowe dla podejmowania decyzji o inwestycjach, finansowaniu czy dywidendach.
Analiza pionowa, inaczej nazywana analizą struktury, jest metodą analizy, w której każda pozycja w sprawozdaniu finansowym jest przedstawiona jako procent całości. W bilansie procent ten odnosi się do sumy aktywów lub pasywów, a w rachunku zysków i strat — do przychodów ze sprzedaży.
Zatem główna różnica między analizą poziomą a pionową polega na perspektywie. Analiza pozioma skupia się na zmianach poszczególnych pozycji w czasie, natomiast analiza pionowa pokazuje strukturę sprawozdania w danym okresie. W praktyce, te dwa rodzaje analizy są często wykorzystywane razem, aby uzyskać pełniejszy obraz sytuacji finansowej przedsiębiorstwa.
Rachunek zysków i strat, inaczej zwany rachunkiem wyników, jest sprawozdaniem finansowym pokazującym wynik działalności firmy w danym okresie. Analiza pozioma tego sprawozdania polega na porównaniu wielkości przychodów, kosztów i wyniku finansowego z różnych okresów.
Przykładowo, analizując rachunek zysków i strat z ostatnich pięciu lat, możemy zauważyć, czy przychody ze sprzedaży rosną czy maleją, jak zmieniają się koszty produkcji, czy marża brutto jest stabilna. To z kolei może wskazywać na efektywność wprowadzonych zmian w firmie lub na konieczność dostosowania strategii biznesowej.
Warto dodać, że analiza pozioma jest często wspierana przez różnorodne wskaźniki finansowe, takie jak marża zysku, rentowność aktywów czy wskaźnik obrotu należnościami. Pozwala to na głębsze zrozumienie przyczyn zaobserwowanych zmian i lepsze ich interpretowanie w kontekście ogólnej strategii firmy.
Struktura Rachunku Zysków i Strat (RZIS) jest analizowana poprzez obliczenie procentowego udziału poszczególnych pozycji (np. kosztów, przychodów, zysku) w całościowym wyniku finansowym. Aby to zrobić, należy podzielić wartość każdej pozycji przez łączną wartość przychodów (lub inną odpowiednią wartość całkowitą) i pomnożyć wynik przez 100, aby uzyskać procent. Interpretowanie RZIS polega na ocenie, jak poszczególne składniki (np. koszty zmienne, koszty stałe, przychody ze sprzedaży) wpływają na wynik finansowy firmy oraz identyfikacji obszarów do poprawy efektywności operacyjnej i finansowej.
Analiza pozioma jest kluczowym narzędziem pozwalającym zarządcom i analitykom na monitorowanie wyników działalności firmy i dostosowywanie strategii do bieżących warunków rynkowych. Zapewnia ona wgląd w tendencje, które mogą wpływać na przyszłe decyzje i kierunki rozwoju przedsiębiorstwa. Stosując ją mądrze, można zwiększyć efektywność biznesową i zyskać przewagę konkurencyjną na rynku.
