Co to jest i do czego służy CHI.TEST?
CHI.TEST (w języku angielskim: CHISQ.TEST) to funkcja w programie Excel, która przeprowadza test chi-kwadrat. Test ten służy do sprawdzenia, czy istnieje istotna statystycznie różnica między obserwowanymi a oczekiwanymi częstościami w tabeli kontyngencji. Innymi słowy, CHI.TEST pozwala ocenić, czy istnieje związek między dwiema lub więcej zmiennymi kategorialnymi. Wynik testu jest wartością p (prawdopodobieństwo), która wskazuje, jak prawdopodobne jest zaobserwowanie takich, a nie innych wyników, zakładając, że nie ma związku między zmiennymi. Im mniejsza wartość p, tym silniejszy dowód na istnienie związku.
Składnia CHI.TEST
Składnia funkcji CHI.TEST w Excelu jest następująca: CHI.TEST(zakres_obserwowanych_częstości; zakres_oczekiwanych_częstości)
- zakres_obserwowanych_częstości: Zakres komórek zawierający obserwowane częstości. To są dane, które faktycznie zaobserwowaliśmy.
- zakres_oczekiwanych_częstości: Zakres komórek zawierający oczekiwane częstości. To są wartości, których spodziewalibyśmy się, gdyby nie było związku między zmiennymi. Te wartości często są obliczane na podstawie rozkładu prawdopodobieństwa.
Oba zakresy muszą być tego samego rozmiaru i kształtu (np. oba muszą być macierzami o tych samych wymiarach).
Dane wejściowe CHI.TEST
Funkcja CHI.TEST wymaga dwóch argumentów:
- Zakres obserwowanych częstości: Macierz (tabela) zawierająca liczbę obserwacji dla każdej kombinacji kategorii zmiennych. Na przykład, jeśli badamy związek między płcią (mężczyzna/kobieta) a preferencjami dotyczącymi koloru samochodu (czerwony/niebieski), to macierz będzie miała 2 wiersze (płeć) i 2 kolumny (kolor), a każda komórka będzie zawierać liczbę osób o danej kombinacji płci i preferencji kolorystycznych.
- Zakres oczekiwanych częstości: Macierz tego samego rozmiaru co macierz obserwowanych częstości, zawierająca oczekiwane częstości dla każdej kombinacji kategorii. Te wartości są obliczane na podstawie założenia, że nie ma związku między zmiennymi. Można je obliczyć ręcznie lub za pomocą innych funkcji Excela.
Przykłady zastosowania CHI.TEST
Załóżmy, że chcemy sprawdzić, czy istnieje związek między preferencjami politycznymi (partia A, partia B) a płcią (mężczyzna, kobieta). Zebraliśmy następujące dane:
| Partia A | Partia B | |
|---|---|---|
| Mężczyźni | 50 | 30 |
| Kobiety | 40 | 20 |
Aby przeprowadzić test chi-kwadrat, wprowadzamy te dane do arkusza kalkulacyjnego i używamy funkcji CHI.TEST. Funkcja zwróci wartość p. Jeśli wartość p jest mniejsza niż wybrany poziom istotności (np. 0.05), odrzucamy hipotezę zerową o braku związku między zmiennymi i wnioskujemy, że istnieje istotny statystycznie związek między preferencjami politycznymi a płcią.
Najczęściej pojawiające się błędy CHI.TEST, oraz co mogą znaczyć?
Najczęstszym błędem jest podanie zakresów o różnych rozmiarach lub kształtach. Excel zwróci wówczas błąd #VALUE!. Innym błędem może być podanie zakresu oczekiwanych częstości, który zawiera wartości ujemne lub zero. W takich przypadkach funkcja również zwróci błąd #VALUE!. Upewnij się, że dane wejściowe są poprawne i zgodne z wymaganiami funkcji.
